Zasadniczo można powiedzieć, że tak, jak życzył sobie zmarły lub żałobnicy.
W strukturę ceremonii można wpisać wiele treści, tak by pożegnanie było osobiste, czułe, by przywoływało postać osoby, którą żegnamy. Mistrz ceremonii jest odpowiedzialny za ramy, w jakie włoży elementy, które są istotne dla zmarłego i jego bliskich. A to oznacza, że oprócz elementów typowych dla pożegnania mogą się pojawić elementy niekonwencjonalne, na przykład wspólny taniec, jeśli zmarły lubił tańczyć, albo częstowanie ciastem z ulubionego przepisu. Muzyka również może być dopasowana do gustu osoby, którą żegnamy. Można przeczytać wiersz, sypnąć płatki kwiatów, puścić baloniki czy włożyć do grobu ulubioną poduszkę. W przypadku pogrzebów humanistycznych ważne jest to, aby pożegnanie nie pozostawiło nas w poczuciu wielkiej pustki.
No dobrze, ale jak pogrzeb świecki NAPRAWDĘ wygląda?
Wszystko to, co napisałam powyżej, jest prawdą. Pogrzeb świecki jest uroczystością; rytuałem mającym, jak wspomniałam, swoje ramy. O to dba mistrz ceremonii. Przygotowuje uroczystość po długich rozmowach z rodziną, układa wszystkie elementy tak, by przeprowadzić bliskich przez to pożegnanie w jak najbardziej wspierający i czuły sposób.
Jak wygląda moment pożegnania w pogrzebie świeckim?
Sama ceremonia rozpoczyna się od pożegnania. Miejsce pożegnania może wybrać rodzina. W przypadku pogrzebu świeckiego z trumną nie mamy wielkich możliwości wyboru. Najczęściej spotykamy się w sali pożegnań zakładu pogrzebowego. Natomiast w przypadku pogrzebu świeckiego z urną pożegnanie możemy zrobić zasadniczo tam, gdzie chcemy – w ogrodzie, w domu… To jest ten najbardziej chyba intymny moment, kiedy żegnamy zmarłego, opowiadamy o nim, czasem puszczamy filmy lub oglądamy zdjęcia. Ta część odpowiada na potrzeby i oczekiwania żałobników; czasem też przygotowuje się ją zgodnie z życzeniem zmarłego, jeśli wiemy, jak chciał być pożegnany. Często tutaj również pojawia się tzw. laudacja, czyli mowa poświęcona zmarłemu. Ta część nie ma sztywnych ram. Mistrz ceremonii przygotowuje miejsce i indywidualny scenariusz, a następnie czuwa nad jego realizacją. Kompetentny, wrażliwy mistrz ceremonii nigdy nie pozwoli sobie na powtórzenie scenariusza czy zignorowanie oczekiwań rodziny. Pogrzeb świecki, pogrzeb humanistyczny odpowiada na oczekiwania, a mistrz dostosowuje się do sytuacji, nigdy odwrotnie.
W drodze na cmentarz
Następnie rozpoczyna się etap pogrzebu świeckiego, który polega na przejściu na cmentarz. W przypadku pogrzebu z urną można wybrać, kto będzie ją niósł. Można złożyć ją w ręce kogoś z rodziny, może nieść ją mistrz ceremonii świeckiej. Zdarza się, że uczestnicy pogrzebu są informowani, że urna jedzie na wózku lub niesie ją pracownik. Nie! Te obostrzenia dotyczą tylko pogrzebu z trumną. W trakcie przejścia do grobu (lub kolumbarium) żałobnikom może towarzyszyć muzyka, którą lubił zmarły lub którą wybrali bliscy. Na cmentarzach komunalnych w zasadzie nie ma ograniczeń dotyczących muzyki, niemniej należy pamiętać, że cmentarz jest miejscem specyficznym i np. utwory obsceniczne nie wchodzą w grę. Można śpiewać, wymachiwać ważnymi dla zmarłego emblematami, puszczać bańki… granicą są zachowania, które mogą wykraczać poza tzw. dobry smak. Uwaga: na cmentarz komunalny można zabrać też zwierzę, po uprzedniej konsultacji z zarządcą cmentarza. To również jest zadanie mistrza ceremonii, który, jeśli otrzyma taką informację, powinien zająć się tym.
Pogrzeb świecki a złożenie trumny lub urny
Ostatni element pogrzebu świeckiego to złożenie trumny lub urny do grobu. Ta chwila również jest bardzo intymna i dostosowana do oczekiwań bliskich. W tym momencie ktoś z rodziny może zabrać głos i pożegnać zmarłego, może to również zrobić mistrz ceremonii. Tutaj również często pojawiają się symbole, które powodują, że podtrzymuje się więzi między osobą żegnaną a pozostałymi. Zadaniem mistrza ceremonii pogrzebu świeckiego jest dobranie jak najbardziej osobistych elementów. Co to znaczy? Na przykład na pogrzebach dzieci często puszcza się bańki mydlane lub sypie piórka, które symbolizują kruchość i ulotność. Można sypnąć garść płatków kwiatów lub nasion. Można krzyknąć coś razem – coś, co było ważne dla zmarłego (jakiś typowy tekst, hasło, którego używał). Można razem zaśpiewać lub pomilczeć, tworząc wspólnotę. Te elementy ceremonii muszą być dostosowane do charakteru osoby zmarłej i omówione z rodziną.
Zakończenie pogrzebu świeckiego
Na końcu mistrz ceremonii żegna uczestników i do ostatniej chwili pozostaje z rodziną.
Czy ten artykuł wystarczająco wyjaśnia, jak wygląda pogrzeb świecki, pogrzeb humanistyczny? To na razie tylko zarys, a w następnych wpisach omówię dokładniej poszczególne elementy takiego pogrzebu.
